Lễ hội Đình làng Trân Châu- gìn giữ nét văn hóa truyền thống của người dân đảo

Trân Châu là vùng văn hóa cổ, các trầm tích văn hóa của người Việt cổ còn lưu lại trong nhiều hang động trên địa bàn. Đình làng Trân Châu là nơi bảo tồn những giá trị văn hóa tâm linh, nơi tụ hội, đoàn kết cộng đồng, đồng thời là địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng cho thế hệ trẻ. Đình làng Trân Châu được khởi dựng từ thời Hậu Lê thế kỷ thứ XVIII và trùng tu lần cuối vào thế kỷ XIX năm 1825 với kiến trúc cổ kính. Đây là nơi thờ các vị Thành Hoàng làng: Quang Diệu Đôn Tĩnh, Cao Sơn, Quý Minh. Đình Trân Châu còn lưu giữ 6 sắc phong thuộc các đời vua Thiệu Trị, vua Tự Đức, vua Đồng Khánh và vua Duy Tân.
Trong chiến tranh chống Pháp, đình làng Trân Châu đã trở thành căn cứ cách mạng của quân và dân đảo Cát Bà. Đây là địa điểm để hội họp, tổ chức huấn luyện tập hợp lực lượng trong phong trào đấu tranh giành chính quyền của nhân dân địa phương. Cũng tại nơi đây, đơn vị bộ đội đầu tiên của đảo Cát Bà được thành lập gồm 2 trung đội C919. Đây là tuyến phòng thủ làng kháng chiến vững chắc, bảo vệ an toàn cho khu căn cứ Hà Sen. Năm 1949, đình làng Trân Châu bị giặc Pháp đốt phá, ngôi đình cũ chỉ còn phần móng. Với những giá trị lịch sử và là nơi ghi dấu những sự kiện lịch sử kháng chiến quan trọng, năm 2011, đình làng Trân Châu đã được UBND thành phố Hải Phòng công nhận là di tích lịch sử kháng chiến.
Đối với người dân xã Trân Châu, Đình làng vừa là không gian văn hóa, vừa là không gian tôn giáo, tín ngưỡng, được coi như ngôi nhà chung của làng. Năm 2008, Nhân dân và chính quyền địa phương đã đồng tâm cất dựng lại ngôi đình tại vị trí hậu cung của ngôi đình cũ trước đây, đồng thời lễ hội Đình làng cũng được khôi phục và tổ chức trở lại. Năm 2017, Đảng ủy, chính quyền xã phát động phong trào ủng hộ kinh phí trùng tu, tôn tạo Đình làng. Đến nay, quá trình trùng tu, tôn tạo đã hoàn thành khoảng 90%.

Lễ hội Đình làng Trân Châu được tổ chức trong 3 ngày, từ ngày mùng 1 đến ngày mùng 3 tháng 2 âm lịch hàng năm. Lễ hội được bắt đầu bằng nghi lễ rước Thành Hoàng làng. Đây vừa là nghi lễ tín ngưỡng, vừa là đạo lý sống của hậu thế đối với bậc tiền bối có công với làng xóm, đất nước. Bài vị các Thành Hoàng làng được rước đến tất cả các thôn trong xã với ý nguyện đưa Thành Hoàng làng đi thăm thú làng quê, báo cáo những kết quả mà đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương đã đạt được trong thời gian qua. Một nội dung không thể thiếu trong nghi lễ tâm linh của lễ hội Đình làng là phần tế Thành Hoàng làng. Điều này vừa bày tỏ sự cung kính, nhớ ơn của người dân địa phương đối với các vị thần linh, vừa khơi dậy truyền thống lịch sử, giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn cho các thế hệ con cháu.

Các hoạt động của phần hội gồm VNVN-TDTT luôn thu hút được đông đảo Nhân dân và du khách thập phương. Năm nay, giải bóng chuyền các dòng họ đã thu hút sự tham gia của 8 dòng họ trong xã là : dòng họ Hoàng Lưu, Vũ Bá, Hoàng Văn 1, Hoàng Văn 2, Đỗ Quang, Phạm Đức, Vũ Đình và Lê Trọng. Giải được khai mạc vào sáng mùng 1 và kết thúc vào chiều ngày mùng 3/2 âm lịch. Trong 3 ngày thi đấu sôi nổi, các cầu thủ đã mang đến giải tinh thần thể thao cao thượng, song cũng nêu cao tinh thần quyết tâm, nỗ lực hết mình vì màu cờ sắc áo, nhằm mang vinh dự về cho dòng họ. Kết thúc giải, đội bóng chuyền nam của dòng họ Phạm Đức đã xuất sắc giành giải nhất và chiếc cúp vô địch. Đội tuyển bóng chuyền họ Vũ Bá đạt giải nhì. Thành công của giải bóng chuyền các dòng họ xã Trân Châu không chỉ ở chất lượng chuyên môn, mà còn để lại nhiều ấn tượng tốt, vừa thể hiện tinh thần đoàn kết, vừa kết nối các dòng họ, cũng như khuyến khích, thúc đẩy phong trào TDTT ở địa phương ngày càng phát triển.

Đêm liên hoan văn nghệ được tổ chức vào tối ngày mùng 2/2 âm lịch với 18 tiết mục của các hạt nhân văn nghệ đến từ 6 thôn trong xã cũng là hoạt động nhận được sự đón chờ của đông đảo người dân. Trân Châu là địa phương có thể coi là cái nôi của truyền thống VHVN-TDTT khu vực đảo Cát Bà nên tất cả các trận thi đấu bóng chuyền cũng như đêm liên hoan văn nghệ đều có hàng nghìn khán giả tới cổ vũ, thưởng thức, hòa mình vào không khí ngày hội. Các tiết mục văn nghệ đều được tập luyện nghiêm túc từ trước đó hàng tháng, có sự dàn dựng công phu, đầu tư về trang phục, đạo cụ nên đạt chất lượng cao. Hạt nhân tham gia biểu diễn không chỉ là người dân đang sinh sống tại địa phương mà còn có nhiều người con xa quê cũng góp lời ca, tiếng hát và điệu múa, làm phong phú cho các tiết mục văn nghệ. Các thôn: Liên Hòa, Minh Châu, Hải Sơn, Liên Minh, Phú Cường và thôn Bến đều mang tới những nét riêng đặc sắc của thôn mình. Kết quả đêm liên hoan văn nghệ, đội văn nghệ đến từ thôn Liên Minh đã đoạt giải xuất sắc.

Lễ hội Đình làng Trân Châu với những hoạt động phong phú, sôi nổi không chỉ thu hút đông đảo người dân địa phương, du khách thập phương mà còn là niềm mong đợi, háo hức được trở về dự lễ hội quê hương của những người con Trân Châu đang sinh sống, học tập, công tác xa quê. Lễ hội năm nay được tổ chức chủ yếu trong 2 ngày cuối tuần, thời tiết thuận lợi nên đã thu hút hàng nghìn người về dự. Lễ hội khép lại trong niềm hân hoan, tinh thần đoàn kết và có cả sự tiếc nuối, hẹn mùa lễ hội năm sau. Đây là một trong những hoạt động gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa địa phương, làm phong phú thêm đời sống văn hóa, tinh thần cũng như xây dựng mối đoàn kết cộng đồng, đồng thời góp phần làm tăng sự đặc sắc của các lễ hội truyền thống trên địa bàn huyện đảo.